Cuối tháng 11 vừa qua, Trung tâm Phát triển Nông thôn miền Trung Việt Nam (CRD), Đại học Nông Lâm đã tổ chức Hội thảo báo cáo tổng kết dự án “nông nghiệp thông minh thích ứng với biến đổi khí hậu cho đồng bào dân tộc thiểu số tại miền trung Việt Nam”. Dự án được tài trợ bởi Quỹ sáng kiến về thích ứng biến đổi khí hậu (IKI) thông qua Tổ chức Hợp tác Phát triển Đức (GIZ).
Cuộc họp diễn ra tại UBND huyện A Lưới
Mục tiêu của dự án bao gồm nâng cao nhận thức của đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) về tác động của biến đổi khí hậu đến sản xuất nông nghiệp tại địa phương và các thực hành nông nghiệp thông minh thích ứng với biến đổi khí hậu phù hợp với địa phương; thí điểm và nhân rộng các mô hình nông nghiệp thông minh để tăng cường khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu; kết nối thị trường cho chuỗi giá trị sản phẩm của các mô hình nông nghiệp thông minh thích ứng biến đổi khí hậu.
Tham dự hội thảo có Phó Chủ tịch UBND huyện A Lưới, ông Hồ Văn Ngưm; Phó Giám đốc Trung tâm Phát triển Nông thôn miền Trung Việt Nam (CRD), ông Hồ Lê Phi Khanh cùng các bà con hưởng lợi từ dự án. Tại hội thảo, ông Phan Văn Hùng – Điều phối viên dự án đã báo các các kết quả của dự án, đó là: Cộng đồng DTTS tại hai xã dự án nhận thức được tác động của với biến đổi khí hậu và thực hành nông nghiệp thông minh phù hợp (1); các mô hình nông nghiệp thông minh thích ứng biến đổi khí hậu đã được thí điểm và nhân rộng (2); chuỗi giá trị sản phẩm của các mô hình nông nghiệp thông minh thích ứng biến đổi khí hậu được kết nối với thị trường (3).
Ông Phan Văn Hùng – Điều phối viên dự án báo các các kết quả của dự án
Về kết quả 1, đã khảo sát, đánh giá và lựa chọn mô hình nông nghiệp thông minh thích ứng biến đổi khí hậu để được một cơ sở dữ liệu về nhu cầu, năng lực thích ứng với biến đổi khí hậu của người dân địa phương. Tập huấn cho giảng viên nguồn (ToT) về biến đổi khí hậu và nông nghiệp thông minh thích ứng biến đổi khí hậu trong đó, 50 người là cán bộ phụ trách nông nghiệp xã, trưởng thôn, chi hội phụ nữ, nông dân được đào tạo. Hơn hai trăm người dân được nâng cao kiến thức về biến đổi khí hậu và các biện pháp thích ứng với biến đổi khí hậu trong sản xuất nông nghiệp và 80% trong số đó cam kết và bắt đầu áp dụng những kiến thức được học vào các hoạt động sản xuất nông nghiệp. Cũng tại kết quả 1, dự án đã tổ chức các chuyến tham quan học tập cho nông dân, cụ thể có 24 người là cán bộ phụ trách nông nghiệp xã, trưởng thôn, chi hội phụ nữ, nông dân được tham quan và chia sẻ kinh nghiệm về kỹ thuật trồng lúa 3 tăng – 3 giám, nuôi lợn đen và kỹ năng quản lý điều hành nhóm sản xuất.
Trong kết quả 2, đã xây dựng được năm mô hình, đầu tiên là mô hình “Canh tác lúa thông minh thích ứng với biến đổi khí hậu”. Cụ thể, mô hình đã thay thế một phần phân bón hóa học bằng phân chuồng hoai mục; bón phân theo từng thời kỳ sinh trưởng của cây lúa; sử dụng giống lúa có năng suất cao, có tính chống chịu với các điều kiện thời tiết khắc nghiệt, giảm lượng lúa giống gieo sạ và tưới nước tiết kiệm theo từng giai đoạn sinh trưởng của cây lúa. Mô hình thứ 2 là mô hình “Quản lý phân chuồng thông minh để giảm phát thải”. Cụ thể, mô hình đã xây dựng các hố thu gom phân và chất thải; hướng dẫn các kỹ thuật ủ phân chuồng cho bà con; xây dựng các hầm khí sinh học làm chất đốt và hướng dẫn làm thức ăn nuôi giun quế. Mô hình thứ 3 là mô hình “Ủ chua thức ăn cho chăn nuôi lợn nhằm giảm phát thải”. Cụ thể, cán bộ dự án đã hướng dẫn kỹ thuật ủ chua thức ăn cho bà con và tận dụng các nguyên liệu sẵn có tại địa phương như cám gạo, bột bắp và các loại rau xanh. Mô hình thứ 4 là mô hình “Cải tạo chuồng trại thích ứng với sự thay đổi của thời tiết cực đoan”. Cụ thể, dự án đã hỗ trợ vật liệu và hướng dẫn kỹ thuật cải tạo chuồng trại phù hợp với điều kiện thời tiết của địa phương. Ngoài ra, mỗi chuồng trại đều có hố thu gom phân và nước thải để hạn chế ô nhiễm môi trường. Mô hình cuối cùng trong kết quả 2 là mô hình “Nuôi giun quế”. Cụ thể, bà con được tập huấn kỹ thuật và hướng dẫn xây chuồng trại nuôi giun, được dự án hỗ trợ vật liệu để xây dựng chuồng trại cũng như cung cấp con giống.
Trong kết quả 3, đã có 04 nhóm sản xuất nông nghiệp thông minh thích ứng với biến đổi khí hậu được thành lập (Nhóm sản xuất), trung bình mỗi nhóm có 32 người. Việc thành lập các nhóm sản xuất không chỉ tạo ra lượng hàng hóa để cung ứng cho thị trường mà còn thúc đẩy sự gắn kết các thành viên trong cộng đồng, tạo diễn đàn trao đổi thông tin thị trường và tiếp cận hỗ trợ kỹ thuật từ chuyên gia và cán bộ dự án. Ngoài ra, còn có 80 người bao gồm hội/chi hội phụ nữ và thành viên các nhóm sản xuất được trang bị các kiến thức về thị trường, lập kế hoạch sản xuất kinh doanh, kỹ năng bán hàng. Một điểm đáng chú ý khác là sản phẩm thích lợn rừng lai đã được quảng bá tại hai sự kiện: Phiên chợ vùng cao tại thành phố Huế; triển lãm sản phẩm khởi nghiệp đổi mới sáng tạo – sản phẩm có thương hiệu tại huyện A Lưới. Cuối cùng là hai hợp đồng được ký kết giữa các nhóm chăn nuôi lợn tại xã Hồng Thượng, xã A Roàng với Hợp tác xã Nông sản an toàn A Lưới và Cửa hàng Nông sản – Đặc sản Cao Nguyên Xanh tại thành phố Huế.
Ngoài những kết quả đã đạt được thì tác động của dự án cũng là một lĩnh vực đáng chú ý. Cụ thể, chị em phụ nữ đã trở thành các chuyên gia địa phương, đã tổ chức chia sẻ và hướng dẫn kỹ thuật cho các hộ gia đình khác trong cộng đồng nhằm lang tỏa kiến thức và nhân rộng các mô hình. Phần lớn thành viên của các Nhóm sản xuất là phụ nữ nên họ đã hiểu rõ hơn về kỹ thuật, từ đó giúp họ quyết định đầu tư cho hoạt động sản xuất nông nghiệp, góp phần nâng cao vị thế của người phụ nữ dân tộc thiểu số.
Hơn nữa, các hộ chăn nuôi đã biết cách tận dụng phụ phẩm nông nghiệp, rau xanh để sản xuất thức ăn ủ chua sử dụng trong chăn nuôi. Các chất thải từ hoạt động chăn nuôi được sử dụng làm phân bón cho lúa, làm thức ăn cho giun quế và sử dụng làm chất đốt (bioga) đã góp phần giảm phát thải khí nhà kính. Các biện pháp này không chỉ giúp đa dạng hóa và đảm bảo ổn định nguồn thức ăn cho vật nuôi mà còn giảm đáng kể chi phí chăn nuôi và giảm phát thải khí nhà kính. Ngoài ra, hoạt động quảng bá và kết nối thị trường cho chuỗi giá trị sản phẩm thịt lợn rừng lai đã tạo nền tảng cho các hộ chăn nuôi của hai xã dự án phát triển đàn lợn, mang lại sinh kế ổn định, đặc biệt cho phụ nữ dân tộc thiểu số.
Bà con vùng dự án tham dự hội thảo
Cũng tại hội thảo, điều phối viên dự án, ông Phan Văn Hùng đã nêu ra những thuận lợi và khó khăn của dự án. Về thuận lợi, dự án đã được sự quan tâm và hỗ trợ của chính quyền địa phương, cấp huyện, xã. Sự hưởng ứng và tham gia tích cực của các Tổ chức đoàn thể và người dân địa phương trong công tác triển khai các hoạt động của dự án và các hộ tham gia thực hiện mô hình đã tích cực hưởng ứng, đóng góp ngày công lao động và vật liệu để xây dựng thành công các mô hình sản xuất. Về khó khăn còn tồn tại, dịch bệnh trên đàn lợn đã hạn chế đến việc nhân rộng mô hình chăn nuôi lợn và sự thiếu hụt con giống tại chỗ và các sản phẩm nông nghiệp sản xuất chưa đủ số lượng lớn để cung ứng cho thịt trường.
Thông qua các báo cáo về kết quả cũng như tác động dự án, ông Hồ Văn Ngưm – Phó Chủ tịch UBND huyện A Lưới đã có phát biểu chia sẻ rằng về phía địa phương sau khi dự án kết thúc vẫn luôn sâu sát, hỗ trợ bà con phát triển những điều mà bà con học được từ dự án. Qua đó thúc đẩy và nhân rộng các mô hình mà dự án đã thực hiện, tạo tiền đề để bà con phát triển sinh kế và thích ứng với biến đổi khí hậu. Cũng trong phiên hội thảo, ông Hồ Lê Phi Khanh – Phó Giám đốc Trung tâm Phát triển Nông thôn miền Trung Việt Nam (CRD) cũng chia sẻ rằng đích đến cuối cùng của dự án là bà con tiếp tục duy trì và nhân rộng các mô hình thí điểm cho cộng đồng xung quanh, truyền tải các kiến thức học được để xây dựng cộng đồng cùng phát triển. Ông cũng nhấn mạnh rằng dự án đã hoàn thành đáp ứng được mục tiêu đặt ra về nâng cao kiến thức cho cộng đồng và thực hành sản xuất nông nghiệp thông minh thích ứng với biến đổi khí hậu.
Ông Hồ Văn Ngưm – Phó Chủ tịch UBND huyện A Lưới luôn nhấn mạnh vai trò của địa phương trong việc duy trì và phát triển các mô hình của dự án
Ông Hồ Lê Phi Khanh – Phó Giám đốc Trung tâm Phát triển Nông thôn miền Trung Việt Nam (CRD) chia sẻ mong muốn bà con tiếp tục duy trì và nhân rộng các mô hình thí điểm cho cộng đồng xung quanh
Hội thảo đã diễn ra thành công tốt đẹp, các mô hình sản xuất do dự án hỗ trợ đều là các mô hình sinh kế bền, một mặt tạo tiền đề tăng thu nhập, mặt khác không ảnh hưởng đến môi trường sinh thái mà còn góp phần làm giảm phát thải hiệu ứng nhà kính. Trung tâm Phát triển Nông thôn miền Trung Việt Nam (CRD) hy vọng đây sẽ là một khởi đầu mới để bà con tiếp tục phát huy những giá trị mà dự án đem lại cho cộng đồng và xây dựng thành công một nền nông nghiệp thông minh thích ứng với biến đổi khí hậu.
Tất cả các đại biểu chụp hình lưu niệm
Để biết thêm thông tin, vui lòng liên hệ: Trung tâm Phát triển Nông thôn miền Trung Việt Nam (CRD)
- Địa chỉ: 102 Phùng Hưng, Thành Phố Huế, Thừa Thiên Huế
- Điện thoại: (0234) 3529 749
- Email: Office@crdvietnam.org
- Website: Crdvietnam.org